Çocuğun yaşına göre uykuya gereksinimi değişmektedir. Özellikle ilkokul öncesi çocuklarda uykunun önemi daha da artmaktadır. 3-5 yaşında bir çocuk için 13-14 saat iken, 6-8 yaşındaki bir çocuk için 10-12 saattir. Çocuğa düzenli uyku alışkanlığının kazandırılması önemlidir. Bunun için erken kazanım sağlanması gereklidir. 4-5 aylıktan başlayarak çocuğun aynı yerde ve saatte yatırılması uyku alışkanlığını kazanılmasını kolaylaştıracaktır. Uyku alışkanlığının kazanılması iki yıldan daha uzun bir süreyi kapsamaktadır. Anne babanın kararlı tutum sergilemesi bu alışkanlığın kazanılmasına yardımcı olacaktır. Uyku bozukluklarının birçok sebebi olabilmektedir. bunlardan birkaçı :
- Erken dönemde Anne Baba tutumu
- Annenin yetersizliği veya yokluğu
- Aile içi şiddet
- Karanlık korkusu
- Ve Kâbuslar
Bu web yazımızda kâbuslar ve rüyaları detaylandıracağız . Freud’un da bilinçaltına açılan kral yolu olarak aktardığı bir süreç olan rüyalar uykunun birer parçasıdır. Her an her yaştan insanın rüya gördüğü düşünülmektedir. Hatta bebeklerin dahi rüya gördüğü fakat dil gelişimlerinin aktarıma müsait olamamasından ötürü anlatamadıkları düşünülmektedir.
Çocuklar Ne Tarz Rüya Görür?
Yaşla birlikte ilk çocukluk döneminde görülen rüyalar ; Başlangıçta bir eylem , bir karmaşıklık ve çok sayıda karakter içermeyen basit yapıda rüyalardır. Çocuğun yaşı büyüdükçe olgunlaşan duygu ve düşünceleri , anlamlanan dil gelişimi sayesinde rüyaların içeriği daha karmaşık hale gelmektedir.
Korkulu Rüyalar (Kabuslar)
Hemen hemen tüm çocuklar stres faktörünün de büyük etkisiyle korkulu rüya görebilmektedirler. Yapılan bir araştırmaya göre; erken çocukluk dönemindeki çocukların % 13,5’i en azından haftada bir kez kabus gördüğü, 5 illa 8 yas arasındaki çocukların
%28’inin korkulu rüya gördüğü tespit edilmiştir. Çocukların gördükleri korku rüyalar degerlendirilirken, çocuğun içinde bulunduğu gelişim aşamaları da dikkate alınmalıdır.
Örneğin 4 yaş döneminde çocuklarla yaşanabilecek en karakteristik sorun gece uyanmaları ve gece korkularıdır. Bu normal bir gelişimsel süreçtir.Hayal gücü ve bilişsel becerileri gelişen çocuk rüya görmeye ,uykudan korkarak uyanmaya başlayabilir. Çocuklarda korkulu rüyaların en yoğun görüldüğü yaşların üç ile yedi yaş arasında olduğu tespit edilmiştir.
Bu dönemin gelişimsel özelliklerine bakıldığında; çocukların evden ayrılarak okula başladıkları, evin dışında birçok sosyal aktiviteye katılarak bireyselleşmeye başladıkları bir dönem olduğu görülmektedir .Çocuğun yaşı büyüdükçe çevresi üzerinde daha fazla kontrolü oldugunu fark eder böylelikle korkulu rüya görme sıklığı azalır. Erken çocukluk döneminde çocukların gördükleri kâbuslar yetişkin tarafından önemsenmelidir.
Çünkü korkunun nedeni anlaşılmadığında çocukluk döneminde baslayan kâbuslar ergenlik ve yetişkinlik döneminde de etkisini gösterebilmektedir. Görülen korkulu rüyaların ne kadar süre ile devam ettiginin takip edilmesi, kâbusların nedenlerinin araştırılması ve erken müdahale edilmesi bu nedenle önemlidir. Rüyalar korku verici olduklarında bile yaşamdaki kaygı verici durumlarla baş etme ve rahatlama konusunda bir işlevi vardır. Bu yüzden rüyalar sandığımızdan daha önemlidir.
Anne Babalar Nasıl Bir Yol İzlemeli
Kötü rüyanın sebebini bulmak: Öncelikle bu rüyaların sebebi stres mi , kaygı mı , çevre mi yoksa ekran mı? Bu sorunun cevabını bulduktan sonra işler daha kolay hale gelecektir. Çünkü genelde küçük yaşlarda verilen ekran ne yazık ki en çok rüyaları olumsuz etkileyen faktör olabilmektedir. İçeriklerinin temizliğine ne kadar dikkat edilse de maalesef sandığımız kadar temiz değiller. Ve çocuklarımızın rüyalarından davranışlarına birçok olumsuz görüntü ve bilgiyi zihne yerleştirmektedir.
Duyguları görmezden gelmeyin : Çocuğunuzun duygusunun (korku, endişe vb) anladığınızı belli edin.”Bu sadece bir rüya” diyerek çocuğun önemsenmediği hissiyatı çocuğa geçebilir. Çocuğunuza rüyasında korktuğu şeyden aslında korkmasına gerek olmadığını gösteren kanıtlar sunun. Örnegin; sizi kaybettiğini görmüşse yanında olduğunuzu söyleyin ya da birinin ona zarar verdiğini söylüyorsa somut kanıt göstererek çocuğunuzun rahatlamasını sağlayın.
Rüyaları anlatması için teşvik edin: Kâbus gören çocuk uyandığında onun yanına gidin. Önce ona telkinlerde bulunun, sonra sarılarak sakinleşmesini sağlayın. Sakinleştiğine emin olduğunuz çocuğunuza rüyasını anlatması için teşvikte bulunun. Sonra rüyada gördüğü kişi , ya da nesneyle nasıl başa çıktığını ve yaptığı eylemlerin ne kadar başarılı olduğuyla ilgili övgülerde bulunun. Bu yaptığınız aktarımlar çocuğa rüya üzerinde kontrol gücünün varlığı mesajını verecektir. Ve daha rahatlamış olacaktır.
Korkuyu azaltmak adına önerilerde bulunun: Çoçuğunuzla rüyasındaki zorlandığı olay ya da durum karsısında yapabilecekleri hakkında sohbet edip çeşitli öneriler sunabilirsiniz.. Örnegin; rüyasında bir hayalet gören ve ondan korkan çocuğunuza hayaletle tekrar karşılaştığında”hayalet spreyi” sıkarak onu kendisinden uzaklaştırabileceğini söyleyerek kendisini koruyabileceğini önerisinde bulunabilirsiniz.Çocuğunuzun sakinleşmesini ve rahatlamasını sağladıktan sonra tekrar uykuya dönmesi için çocuğunuzu yönlendirmelisiniz. Burada önemli detay çocuğun rüyayı görme sıklığı ve tepki derecesidir. Düzenli görülen rüyalar travma habercisi olabilir. Bundan kaynaklı bir uzmandan destek almanız daha sağlıklı olacaktır. Her daim gökkuşağının renklerinin rüyalarınıza yansıması dileğiyle…
Sıkça Sorulan Sorular
Gece kabusları, çocukların uyku döngüsünün bir parçasıdır ve genellikle normal bir gelişim sürecidir. Stres, endişe, fiziksel yorgunluk, yeni deneyimler veya korkular gibi faktörler gece kabuslarını tetikleyebilir. Ayrıca, uyku sırasında beyin hala aktiftir ve bazen rüyalar kabuslara dönüşebilir.
Çocuğunuzu uyandırmaya çalışmayın, çünkü bu durum onları daha da korkutabilir. Onu sakinleştirmek için nazik bir şekilde yanına gidin, elini tutun ve ona güvende olduğunu söyleyin. Rüyanın gerçek olmadığını ve güvende olduklarını hatırlatın. Ardından, tekrar uyumalarına yardımcı olun.
Rutin bir uyku programı oluşturun ve çocuğunuzun gün boyunca yeterince dinlenmesini sağlayın. Yatmadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapın, korku uyandıracak içeriklerden kaçının ve odalarını rahatlatıcı bir ortam haline getirin. Ayrıca, çocuğunuzla gün içinde açık iletişim kurun ve endişelerini paylaşmalarına olanak tanıyın.
Eğer çocuğunuz sürekli gece kabusları yaşıyorsa ve bu durum onların günlük yaşamlarını etkiliyorsa bir uzmana danışmanız önemlidir. Uzman, altta yatan nedenleri belirleyebilir ve uygun tedavi yöntemlerini önerebilir.
Gece kabuslarına neden olabilecek sağlık sorunları arasında uyku apnesi, anksiyete bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), psikiyatrik rahatsızlıklar ve uykuyla ilgili bozukluklar bulunabilir. Bu tür sorunlar çocuğunuzun gece kabusları yaşamasına neden olabilir, bu nedenle bir uzmana danışmanız önemlidir.
