Jean Piaget 1926 yılında ortaya attığı benmerkezci (egosantrik) dönemde, 3-6 yaş arasındaki çocukların dil ve düşünce kullanımında benmerkezci denilen tutumları sergilediği bir dönem olduğundan bahsetmiştir.
Benmerkezcilik denilen kavram genelde her konuda önce kendini ön planda tutmak , diğer kişilerin fikirlerinin farklılığını anlayamadan ve saygı duyamadığı anlamına gelebilmektedir. Bu tutumlar yetişkinlerde bir problem teşkil edebilecekken çocuklarda sürecin bir parçası olarak görülmektedir. Çocuklar, bu dönem aralığında her olay ve durumu kendi açısına göre yorumlar. “Ben” kavramı ana hatlarıyla hakimdir. Ve empati yapmaya çok sıcak bakmamaktadırlar.
3-6 yaş gurubu kıstasında değerlendirilen çocuklar her şeyi kendisi yapmak , başarmak istemektedir. Ebeveynlerden hayır cevabı ya da yardım gelmesi durumunda onlarla inatlaşabilmektedir. Bu süreçte sizinle çok inatlaşan çocuğunuz varsa endişelenmeyin bunun sebebi çocuğun kendi davranışlarını , duygularını kavramaya çalışmasından kaynaklanmaktadır. Artık birey olmaya başladığının farkına varan çocuk hayır diyebilmenin tadına bakar ve bunu sıkça kullanır. Bu sürecin bireyselleşme durumu için normal olduğunu unutmamak ve onları alttan almak süreci kolaylaştırabilir. Çünkü yaşadığınız inatlaşma davranışlarının sonucunda verdiğiniz tepkilere göre çocuk bu davranışları modelleyebilir ve uygulayabilir. Tıpkı ergenlik döneminde sergilenen hırçın ve inatçı davranışlar karşısında ebeveynlerden sakin ve tutarlı bir davranış göstermesi beklenir.
Benmerkezci (Egosantrik) dönem çocuğunun genel özellikleri ise şunlardır:
- Bu dönemde gözlemlenen çocuk sabırsız ve isteklerinin hemen gerçekleşmesi için çaba gösterir.
- Daha çok “Ben” kelimesini kullanır. “Benim , Benim oyuncağım, Benim babam” diyerek vurgular.
- Bu dönemde çocuklar paylaşma konusunda çok sıcak değillerdir.
- Davranışlarına sınır koyulmasından hoşlanmaz.
- En iyi öğrenme şekli ise modellemedir.
Benmerkezci (egosantrik) Dönemde Ebeveynlere Tavsiyeler:
- Çocuğunuzun rol modeli olduğunu unutmadan nasıl bir davranış görmek istiyorsanız o şekilde davranın.
- Bu dönemde çocuklar çok fazla paylaşmayı tercih etmezler. Bu yüzden paylaşım konusunda çok zorlamamak gerekmektedir. Çocuğun istemeden yaptığı herhangi bir davranış kalıcı olamaz sadece anı kurtaracaktır.
- 3-6 yaş grubu çok hareketlidir. Bu yüzden onlarla bol bol enerjisini dışa vuracağı aktivitelere yönlendirin. Çünkü enerjisini atamamış çocuk da ekstra huysuz ve saldırgan olacaktır.
- Çocuğun inat ettiği durumlarda sizler de inat etmeyin. O süreçte dikkatini o konudan uzaklaştırarak farklı bir konuya geçebilirsiniz. Çünkü bu dönemdeki çocuk sizin sabrınızı çok fazla deneyecektir.
- İnatlaşma durumunda onunla zıtlaşmak yerine seçenek sunarak durumu çözümleyebilirsiniz.
- Çocuğunuza emir kipi kullanarak daha da zıtlaşabilirsiniz. “yapma, bırak, hadi” gibi cümlelerle sınır koymak yerine “ne yapması gerektiğini açıkça ve daha kibar bir dille ifade etmek gerekebilmektedir.
