Sosyal Beceri Nedir?
Okul öncesi dönemde sosyal beceriler; Bireyin, çevresindeki başka bireylerin davranışlarına ve tutumlarına anlam verebilme ve bunlara karşı uygun tepkiler gösterebilme durumudur.
Sosyal beceri bir diğer anlamı ile toplum içinde uygun davranışlar sergileme ve sorumluluklarını yerine getirebilme becerisidir. Sosyal beceriler, bebeklik döneminden itibaren geliştirilmesi gereken önemli bir alanı temsil eder. Bu dönemde çocuklara, etkileşim kurma, duygusal ifade, paylaşma, empati ve çözüm odaklı düşünme gibi beceriler kazandırmak, ileriki yaşamlarında daha sağlıklı ilişkiler kurmalarına katkı sağlar.
Sosyal becerilerin erken dönemde geliştirilmesi, bireylerin duygusal zekalarını güçlendirir ve toplumsal etkileşimlerinde olumlu bir rol oynamalarına yardımcı olur. Bu nedenle, sosyal becerilerin önemi, bireyin yaşamının her aşamasında vurgulanmalıdır.
Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Kazanması Gereken Sosyal Beceriler Nelerdir?
1. Temel Sosyal Beceriler
Bu beceriler, bireyin sosyal hayatında sağlıklı ilişkiler kurmasını ve sürdürebilmesini sağlayan temel unsurlardır. Dinleme, etkili ve akıcı konuşma, konuşmayı sürdürebilme, duyduklarını anlama ve uygun şekilde yanıt verme gibi becerileri içerir. Ayrıca, karşısındaki kişiye ilgi gösterme, onun söylediklerini dikkate alma ve aktif dinleme yapabilme gibi unsurlar da bu kapsamda değerlendirilir. Soru sorabilme ve uygun şekilde karşılık verebilme de kişinin iletişim kurma sürecini güçlendiren önemli yetkinlikler arasındadır.
2. Duyguları Kapsayan Sosyal Beceriler
Bu beceriler, kişinin kendi duygularını tanıması, anlaması ve doğru bir şekilde ifade edebilmesi ile başlar. Bireyin, mutluluk, üzüntü, korku, heyecan, öfke gibi temel duyguları ayırt edebilmesi, onları doğru zamanda ve uygun yollarla ifade edebilmesi önemlidir. Aynı zamanda, çevresindeki bireylerin duygularını anlama, empati yapma ve onların hislerine karşı duyarlı olma da sosyal gelişim açısından büyük bir yer tutar. Duygularla başa çıkabilme, stresli veya zorlayıcı durumlarla karşılaşıldığında sağlıklı tepkiler verebilme ve duygusal dengeyi koruyabilme de bu beceri alanına dahildir.
3. Okul ile İlgili Sosyal Beceriler
Çocukların okul ortamına uyum sağlayabilmesi, akademik ve sosyal gelişimlerini destekleyen bazı becerileri kazanmalarıyla mümkündür. Kurallara uyma, sınıf içi ve grup çalışmalarında belirlenen çerçevede hareket edebilme, öğretmen ve arkadaşlarıyla uyum içinde olabilme gibi beceriler bu kapsamda değerlendirilir. Aynı zamanda yaşına uygun sorumluluklar alabilme, görevlerini yerine getirme ve etkinliklere aktif katılım sağlama da okul yaşantısında önemli bir yer tutar. Dikkatini verilen işe odaklama, görevini tamamlayana kadar sürdürebilme ve grup içinde iş birliği yapabilme gibi beceriler, çocuğun sosyal ve akademik başarısını destekleyen unsurlar arasındadır.
4. İleri Sosyal Beceriler
Bireyin toplumsal ilişkilerde daha etkili ve başarılı olmasını sağlayan bu beceriler, sosyal uyum açısından oldukça önemlidir. Hoşgörülü olma, farklı görüşlere saygı gösterme, başkalarının haklarına duyarlı davranma gibi kavramlar, ileri sosyal becerilerin temelini oluşturur. Paylaşma, iş birliği yapabilme, başkalarına yardım etme ve gerektiğinde yardım isteme gibi beceriler, bireyin sağlıklı sosyal ilişkiler kurmasını destekler. Bunun yanı sıra, verilen yönergeleri dikkatlice dinleyip uygulayabilme, sırasını bekleyebilme ve nezaket ifadelerini kullanabilme gibi alışkanlıklar da bireyin toplumsal yaşama uyum sağlamasını kolaylaştırır. Bu becerilerin gelişimi, kişinin sosyal çevresiyle olan ilişkilerini daha bilinçli ve saygılı bir şekilde yönetmesine katkıda bulunur.
Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklara Nasıl Sosyal Beceri Kazandırabiliriz?
- Okul öncesi dönemde sosyal beceriler Küçük yaştan itibaren çocuklarımız ile iletişime geçerken göz teması kurmayı ihmal etmemeliyiz.
- Özellikle dil gelişimi için de etkili bir yol olan gün içinde neler yaptığımızı çocuklarımız ile konuşmak sosyal beceri kazandırma noktasında etkili bir rol oynayacaktır. Öncelikle ebeveynler kendi günlerinin nasıl geçtiğini, neler yaptıklarını çocuklarına anlatmalı sonrasında anlatmaları için onlara fırsat vermelilerdir. Sorgulayıcı bir tutum sergilememek, onu nelerin mutlu ettiği neler yapmaktan keyif aldığı gibi olumlu sorular sormak doğru olacaktır.
- Çocuklarımıza iyi birer rol model olmalıyız. Bu onlara öğüt vermekten çok daha etkili olacaktır. Çünkü okul öncesi dönemdeki çocuklar modelleme yolu ile öğrenmektedir. Bu sebeple özür dilemek, teşekkür etmek ve paylaşmak gibi değerleri günlük hayatınızda çocuklarınıza örnek olacak şekilde sergileyebilirsiniz. Dramalar ile oyunlaştırarak çocuklarımıza öğretmek de oldukça etkili olacaktır.
- Akran ilişkilerinin geliştirilmesi için oyun grupları ve okullar oldukça önemlidir.
- Çocuklarımızın olumlu davranışları desteklenmelidir. Yaptığı davranışın doğru olduğunu söylemek,tebrik etmek önemlidir.
- Çocuklarımızı keyif aldıkları aktivitelere yönlendirmek farklı bir ortama girmelerini destekleyecektir. Bu noktada sosyal becerilerinin gelişmesinde de etkin bir rol oynayacaktır.
