Okul öncesi dönem, çocukların hem bireysel gelişimlerinin hem de sosyal becerilerinin en hızlı ilerlediği yıllardır. Bu dönemde oyun, çocuk için sadece eğlenme biçimi değil, aynı zamanda dünyayı anlama ve öğrenme yoludur. Ancak her yaş grubunun gelişim özellikleri farklıdır. Bu nedenle oynadıkları oyunlar, kurdukları ilişkiler ve ihtiyaç duydukları destek şekli de değişir.
2-3 Yaş: Keşfetme ve Paralel Oyun Dönemi
Bu yaşlardaki çocuklar henüz başkalarıyla ortak oyun kurmak yerine, yan yana oynar ama birbirleriyle pek etkileşime girmezler. Oyun sırasında en çok çevreyi keşfetmeye ve duyusal deneyimlere yönelirler.
Uygun Oyunlar:
- Küplerle üst üste kule yapma
- Dokulu kitaplarla hikâye bakma
- Neden-sonuç ilişkisi kuran butonlu oyuncaklar
- Kum, su, oyun hamuru gibi duyusal materyallerle serbest oyun
Sosyalleşme Özellikleri:
- Paylaşma ve sıra bekleme becerileri henüz gelişmemiştir.
- Başkalarını izleyerek öğrenme sık görülür.
Ebeveyn Rolü:
- Çocuğun başka çocuklarla aynı ortamda oynamasına imkân tanıyın.
- Zorlamadan, doğal etkileşim ortamları oluşturun.
4-5 Yaş: Etkileşimli Oyun ve Rol Alma Dönemi
Bu yaşla birlikte çocuklar, oyunlarda daha fazla etkileşim kurmaya ve hayali roller üstlenmeye başlar. Artık birlikte oynama, sırayla hareket etme ve kurallar belirleme gibi sosyal beceriler devreye girer.
Uygun Oyunlar:
- Kuklalarla hikâye anlatma oyunları
- Hayali meslek oyunları (doktor, öğretmen, market vb.)
- Basit kurallı grup oyunları (rengini bul, saklambaç)
Sosyalleşme Özellikleri:
- Empati gelişimi başlar, duyguları fark etme becerisi artar.
- Arkadaşlık kurma ve iş birliği yapma becerileri gelişir.
Ebeveyn Rolü:
- Rol yapma oyunlarına eşlik ederek paylaşma, bekleme gibi becerileri destekleyin.
- Oyun sırasında çocukların birbirlerini dinlemesini teşvik edin.
6 Yaş: Kurallı Oyunlar ve Sosyal Gruplar
6 yaş çocukları artık kurallı oyunlara daha fazla ilgi gösterir ve gruplar içinde yer almak onlar için önem kazanmaya başlar. Rekabetten hoşlanabilirler ve daha uzun süreli oyunları sürdürebilirler.
Uygun Oyunlar:
- Basit masa oyunları (hafıza kartları, eşleştirme oyunları)
- Takım çalışmasına dayalı yarışmalar
- Yapbozlar ve dikkat gerektiren strateji oyunları
Sosyalleşme Özellikleri:
- Arkadaş seçimi belirginleşir.
- Grup içinde kabul görme, tartışma ve uzlaşma becerileri gelişir.
Ebeveyn Rolü:
- Sosyal ilişkilerde yaşanan sorunları oyun yoluyla çözme fırsatları sunun.
- Kurallı oyunlar üzerinden dürtü kontrolü ve sabır gibi becerileri geliştirmeye odaklanın.
Her yaşın ihtiyacı farklıdır ama her çocuğun ortak bir dili vardır: Oyun. Oyun sayesinde çocuklar hem kendilerini hem de başkalarını tanır. Duygularını ifade etmeyi, kuralları öğrenmeyi, sorun çözmeyi ve birlikte hareket etmeyi oyun aracılığıyla deneyimlerler. Onlara yaşlarına uygun, destekleyici oyun ortamları sunduğumuzda; özgüvenli, sosyal ve mutlu bireyler olmalarının önünü açarız.
