"Aldım Elime Fırçaları Kimliğimi Oluşturuyorum"
Okul öncesi dönemde çocukların kişilik gelişimini ele aldığımızda; Kişilik, toplumda gelişen ve iletişim yoluyla diğer bireylerle ilişkiye kuran, yaşadığı durumun farkında olan, özdenetimi kuvvetli ve durumun karmaşıklığını ve sonuçlarını anlayan kişidir. Ebeveynlerin, çocukların kişilik sürecini oluşturmada bilinçli bir yaklaşımda bulunmaları önemlidir. Çünkü bir çocuğun oluşumunun ilk aşaması, sosyal gelişimin ve iletişimin başlangıç noktası olacaktır.
Şu anda, fiziksel ve zihinsel gelişim için en uygun koşulları yaratmak ve çocukla başka fiziksel ve sosyal duygusal ortamı yaratmak kıymetlidir. Ayrıca çocuklar bizlerin yoğurduğu bir hamur ya da çizdiği bir resim değildir. Evet kişilik gelişiminin büyük payını biz ebeveynler oluşturmaktayız.Fakat çocuğun özgürleşmesine ve kendini bulmasına da bir o kadar ket vurmaktayız. Bırakın fırçaları çocukların eline kendileri dilediği gibi çizsinler resimlerini.
Çocuğun yaş ile kişiliği arasında paralel ilişki
Kişiliği detaylı inceleyen ve kuram oluşturan Erikson, kişiliğin evreleri olduğunu ve bu evrelerde bazı çözülmesi gereken problemler olduğunu düşünür. 3-6 yaş aralığıda tam bahsettiği gibi çocuk hem girişken davranışa kalkışır hem de bu durumda ya özgüvenleri kırılır , ya da suçluluk hissederler. Erikson’a göre insan hayatı kişilik gelişimi açısından sekiz döneme ayrılabilir. Biz bu 8 evreden oluşan kuramın sadece okul öncesi dönem olan girişkenliğe karşı suçluluk duyma evresini açıklayacağız.
Erikson’un Psikososyal Kuramına Göre Kişilik:
Girişkenliğe karşı suçluluk duyma 3- 6 yaş
Bu aşamada çocuk artık belli başlı girişimlere başlamaktadır. Özellikle oyun sırasında kendilerini, rollerini keşfederler. Fakat bu etapta rekabette oldukça yüksek boyuttadır. Çocuk , bireysel ve özel ilgi görmek ister. Ebeveyni , öğretmeni ya da bağ kurduğu kim varsa başka biriyle ilgilenmesini reddeder. Daha ayrıcalıklı hissetmediğinde suçlu ve endişeli hissedebilmektedirler.
- Bu dönemde çocuğun motor ve dil gelişimi onun fiziksel ve sosyal çevresini daha fazla araştırmasına daha atılgan olmasına olanak verir.
- Bu dönemde çocuk merak ve araştırma duygularını tatmin etmek için çeşitli faaliyetlerde bulunur. Ancak bu faaliyetler sonucunda başarısız olması durumunda suçluluk duygusu gelişebilir. Bu durumda çocuğa olumlu , ılımlı telkinlerde bulunabilirsiniz.
- Bu dönemde çocuk çevresindeki bireylerle daha yakın ilişkiler kurmaya başlar.
- Aile bireylerinin rollerini daha açık kavramaya başlar.
- Bu dönemdeki çocuğun yaptığı işlerin engellenmesi anne babanın yanlış eğitim yöntemleri kullanması da suçluluk duygusuna yönelten etkenler arasında gösterilir.
- Çocuk bu dönemde kendisiyle ilgilenen kişiler aracılığıyla kendi istekleriyle bir şeyler yapmaya cesaretlendirilmelidirler.
- Her çocuğun bir veya birkaç işte başarılı olması için ortamlar oluşturulmalıdır ve çocuğa bu işleri yapması teşvik edilmelidir.
Ebeveynlere notlar
- Doğru özgüven oluşturmak bu aşamada çok kritik ve önemli . Onu arkadaşlarıyla ya da başka biriyle kıyaslamak özgüven gelişimini sekteye uğratacaktır bu yüzden bundan uzak durulmalı.
- İletişime teşvik edin. Böylece çocuk daha hızlı sosyalleşir ve kişisel deneyim yoluyla toplumdaki davranış kurallarını ve normlarını öğrenir.
- Çocukların cinsiyet yönünü ihmal etmemek de önemli bir husustur. 2,5 ile 6 yaş arası dönemde çocuğa doğru cinsiyet kimliğinin oluşumunda ve cinsiyetler arasındaki ilişki hakkında fikir edinmesinde yardımcı olunması gerekir. Çocuk, nasıl sevileceğini, ruh eşine nasıl saygı duyulacağını sunduğunuz örneklerle görmelidir. Burada direkt siz ebeveynlerin sağlıklı ilişkisini görmesi söylemden daha etkili olacaktır.
- Ahlak ve doğru davranışı öğretin. Neyin iyi, kötü, adil olduğunu açıklayın. Davranışını genel kabul görmüş sosyal normlara göre ölçmesi öğretilmelidir.
